Zabawa, to podstawowa forma aktywności dziecka, w każdym okresie jego życia. To każde spontaniczne działanie, sprawiające radość osobom biorącym w nim udział. Ludzie bawili się od zawsze. Zabawy służyły do miłego spędzania czasu, przekazywania wiedzy o świecie, doskonalenia czynności ruchowych, poznawania norm społecznych, uczenia się. Przez zabawę poznawano melodię i rytm języka, którym posługiwała się grupa, a to prowadziło do rozwoju mowy. Bardzo często pamięta się z dzieciństwa zabawy, które oparte były głównie na słowie i ruch: głuchy telefon, berek, figury, mamo ile kroków do ciebie…i jeśli któraś z tych zabaw do dzisiaj wywołuje miłe wspomnienia i uśmiech na twarzy, to znaczy że spełniła swoje zadanie i warto „sprzedać” ją swoim dzieciom.
Dobra zabawa zawsze sprawia radość, porusza wyobraźnię, daje poczucie sprawstwa, rozwija pamięć, dużą i małą motorykę. Są trzy etapy wchodzenia w zabawę: pierwszy, to bycie biernym obserwatorem, drugi, to włączenie się do działania, i bycie jego aktywnym uczestnikiem, a trzeci, to organizator zabawy.
Dzięki zabawie dziecko uczy się: współpracy w grupie, norm i zasad, doświadcza sukcesów , ale także porażek, ma możliwość popełniania błędów i naprawiania ich.
A teraz trochę historii. Najstarsze informacje o zabawach znaleźć można w przekazach kronikarza Jana Kadłubka, Jana Kochanowskiego i Mikołaja Reja. W 1831 r. Łukasz Gołębiowski, w książce „ Gry i zabawy różnych stanów „ , zamieścił pierwsze opisy zabaw…” Owe przyśpiewki przy kolebce, brząkania kluczami, wydawanie dźwięku mokrym placem wodząc po oknie…Od lat niepamiętnych czułe matki, przywiązujące się do karmionych lub piastowanych przez siebie dzieci, mamki i piastunki to same je tworzą, to mają z dawnego podania…tu powiedzieć można, co kraj, co prowincja, co dom, to inny obyczaj”.
Pora przejść od teorii do praktyki. Czy pamiętacie zabawę AKUKU? Nakładamy na głowę dziecka lub swoją głowę, chustę lub inny delikatny materiał i czekamy, aż dziecko ją ściągnie. Wołamy wtedy AKUKU. Gdy dziecko nie jest w stanie wykonać tej czynności samodzielnie bierzemy jego rączkę i pomagamy ściągnąć nakrycie głowy. Czynność należy powtarzać do momentu do którego czynność jest dla dziecka zabawą. Teraz kilka przykładów zabaw z zastosowaniem prostych rymowanek uczących schematu ciała :
„Idzie rak nieborak jak uszczypnie będzie znak” – zabawa ma na celu uwrażliwienie całego ciała na dotyk.
„Idą, idą mrówki do Małgosi główki,
Uciekajcie mróweczki z Małgosinej główeczki!!!” – zabawa ma na celu uwrażliwienie okolic głowy.
„Choć Jaś jest w łóżeczku,
i na plecach leży,
jedzie na wycieczkę na swoim rowerze” – zabawa ma na celu uwrażliwiania kończyn dolnych.
„Baba placek ugniatała,
wyciskała, wałkowała,
raz na prawo, raz na lewo,
potem w przód i w tył,
żeby placek dobry był.
Cicho, cicho, placek rośnie,
w ciepłym piecu u babuli,
a gdy będzie upieczony,
każdy brzuszek zadowoli”
– zabawa ma na celu delikatny masaż całego ciała, w pozycji na brzuchu i na plecach.
„Idą drogą malarze,
będą malarze malować twarze,
czoło w poziome,
równe paski,
na policzkach śliczne obrazki,
nosek w brązowe duże piegi,
usta czerwone malują po brzegi,
a na brodzie…okulary….nie do wiary,
po co brodzie okulary!!!!”
– cele tej zabawy z pewnością wszyscy doskonale określą sami!
Bardzo ważną sprawą jest także, aby przy wyborze zabaw kierować się zapewnieniem dziecku poczucia bezpieczeństwa i aby zabawy były dostosowane do jego możliwości psychofizycznych. Powyższe zabawy mogą zastosować rodzice niemowlaków, ale także rodzice starszych dzieci, u których stwierdzono zaburzenia czucia własnego ciała, zmysłu równowagi, zaburzenia wzroku lub jego całkowity brak.
A więc, DOBREJ ZABAWY!!!
mgr Małgorzata Malik - Wiecha
Centrum Autyzmu i Całościowych Zaburzeń Rozwojowych
